Morgen wordt vandaag beslist

Morgen wordt vandaag beslist. Het zijn de slotwoorden van Michel Albert in Capitalisme contre capitalisme uit 1991. Jan Reedijk, die in het tweede deel van de Rijnlandreeks een heldere en leesbare Nederlandstalige samenvatting heeft gemaakt van dit historische werk, haalt de woorden van de Fransman nog maar eens aan. Kiezen we voor het op sociaal en economisch gebied beter scorende Rijnlandse model, of laten we het gebeuren dat het Angelsaksische model steeds meer terrein wint? Het ebook van Jan Reedijk werd op 11 juli tijdens de netwerkbijeenkomst van DeLimes die traditioneel de Rijnlandweek afsluit, ten doop gehouden.

Inmiddels is het steeds meer mensen duidelijk wat het antwoord op deze vraag moet zijn. Voor menigeen was daar wel een crisis voor nodig. Die crisis, die uiteindelijk in 2008 in zijn volle omvang bereikte, zag Albert in 1991 al aankomen. Zijn indringende waarschuwing maakt herlezing ervan in het ebook van Jan Reedijk des te prangender. De in Frankrijk levende auteur en DeLimes-man van het eerste uur heeft er bovendien tal van inzichten aan toegevoegd van na 1991, waardoor de keuze voor Rijnlands des te onontkoombaarder wordt. Een must read derhalve voor iedereen die het woord Rijnlands in de mond neemt.

Albert nam met name de Reaganomics en het Thatcherisme op de korrel. Levenslink, zo zou je zijn oordeel kunnen samenvatten. Hij stelt daar tegenover de op sociale waarden gebaseerde vorm van kapitalisme zoals die zich in het stroomgebied van de Rijn heeft ontwikkeld. Zwitserland, Duitsland en ook Nederland – hoewel de Belgische oud-premier Yves Leterme, die er ook over schreef, Nederland gemakshalve tot de Angelsaksische landen rekent, zozeer als de Angelsaksische waarden hier te lande terrein gewonnen hebben.

“Dit gaat ons allemaal aan. Voor elk van ons geldt, morgen wordt vandaag beslist”. De woorden van Albert zijn nog steeds uiterst actueel. Zekerheidshalve voegt Jan Reedijk nog een laatste hoofdstuk toe over de recente ontwikkelingen in Nederland. Met het vals gebleken argument dat zaken daardoor efficienter werden, werden steeds meer overheidstaken geprivatiseerd. Reedijk noemt Woonbron, Vestia, Philadelphia, Amarantis. Onverantwoorde risico’s worden er genomen en de schade daarvan wordt afgewend op het collectief.

Uitgebreid haalt de auteur in het laatste hoofdstuk de Amerikaanse Nobelprijs-winnares Elinor Ostrom aan. Collectieve zaken, zo blijkt uit haar onderzoek, kunnen veel effectiever en duurzamer door de gebruikers worden beheerd dan door private of overheidsorganisaties. Reedijk stelt dat als haar ontwerpprincipes zouden zijn toegepast, de participatiesamenleving wel gestalte zou kunnen krijgen. Daarnaar gevraagd tijdens de lancering van het ebook zegt Reedijk niet te geloven in een participatiesamenleving zoals nu is afgekondigd door het huidige kabinet.

Twee Vormen van Kapitalisme, is de eenvoudige titel van dit nieuwe ebook in de Rijnlandreeks. Met als ondertitel: Over een ik- en een wij-samenleving. Het eerste deel dat drie maanden eerder het licht zag (Nieuwe Tijden, Anders Organiseren door Jaap Peters en Harold Janssen) gaat in op de consequenties van deze inzichten voor het inrichten van organisaties. En dan meer specifiek op organisaties waarin onze collectieve belangen worden belegd, zoals in de zorg, het onderwijs, gemeentes en politie. Sinds zijn verschijnen heeft dit ebook het grootste deel van de tijd in de top 100 van managementboek gestaan.